Hướng Dẫn Cách Cắt Tỉa Cây Bonsai – Giữ Hồn Dáng, Gìn Nét Nghệ Thuật
Trong thế giới bonsai, cắt tỉa không chỉ là một thao tác kỹ thuật mà còn là nghệ thuật chăm cây và tạc dáng, là hành trình “làm đẹp” cho linh hồn của cây. Một cây bonsai đẹp, dù mini hay cổ thụ, đều cần được cắt tỉa đúng cách để giữ dáng, khơi dậy thần thái và đảm bảo sức sống bền lâu.
Vậy làm thế nào để cắt tỉa bonsai đúng cách, đúng thời điểm và đúng kỹ thuật? Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn từ cơ bản đến nâng cao – dễ hiểu, dễ áp dụng ngay cả khi bạn mới bắt đầu chơi cây.
1. Vì sao phải cắt tỉa cây bonsai?
Cắt tỉa là một phần không thể thiếu trong việc tạo dáng và duy trì hình thái cho bonsai. Nếu không cắt tỉa định kỳ, cây sẽ phát triển tự do, mất dáng, rối tán và yếu dần theo thời gian.
Lợi ích chính:
- Duy trì và định hình dáng cây theo các thế bonsai (trực, hoành, xiêu, thác đổ…)
- Kích thích mầm non phát triển, giúp tán lá dày, cây khỏe và đẹp đều.
- Loại bỏ cành già, sâu bệnh, giúp cây thông thoáng và giảm nguy cơ nấm bệnh.
- Điều hướng sức sống của cây, giúp cây tập trung dinh dưỡng vào những nhánh chủ lực.
2. Thời điểm lý tưởng để cắt tỉa bonsai
Thời điểm cắt tỉa phụ thuộc vào loại cây và mục đích cắt tỉa:
- Đầu xuân: Cắt tỉa mạnh, tạo hình tổng thể. Cây đang bước vào chu kỳ sinh trưởng mạnh.
- Giữa năm: Tỉa duy trì, kiểm soát nhánh non phát triển lệch hướng.
- Cuối thu: Tỉa nhẹ, vệ sinh cây, loại bỏ lá vàng, chuẩn bị cho mùa nghỉ đông.
- Không nên cắt tỉa vào mùa đông hoặc khi cây đang ra hoa/kết quả (trừ khi cần thiết).
3. Dụng cụ cần thiết
- Kéo cắt bonsai chuyên dụng: lưỡi bén, đầu nhỏ dễ len vào tán lá.
- Kéo cắt cành to: dành cho cành chính, cành gỗ già.
- Kìm bấm chồi: loại bỏ mầm không mong muốn.
- Dũa mịn hoặc thuốc liền sẹo: xử lý vết cắt, giúp nhanh lành.
Luôn khử trùng dụng cụ trước và sau khi cắt để tránh truyền bệnh cho cây.
4. Hướng dẫn cách cắt tỉa cây bonsai đúng kỹ thuật
Cắt tỉa tán (tạo dáng cho tán lá)
- Xác định dáng cây muốn duy trì: Tán ôm, tán rủ, tán xòe...
- Tỉa cành mọc lệch, vượt ra khỏi đường biên tán.
- Giữ lại các chồi non mọc đúng hướng, cắt bỏ các nhánh hướng vào trong thân hoặc đâm chéo lộn xộn.
- Không cắt quá sâu vào cành chính, dễ khiến cây bị sốc và mất dáng.
Cắt tỉa thân – cành
- Cắt các cành mọc song song, cành đối xứng nhau, chọn giữ lại cành khỏe hơn hoặc đẹp hơn.
- Loại bỏ cành “thừa” – những cành mọc ngược, đâm thẳng lên hoặc thẳng xuống.
- Cắt xiên 45 độ tại vị trí gốc nhánh, không cắt ngang thân để tránh đọng nước.
Tỉa rễ (khi sang chậu)
- Thực hiện 1–2 năm/lần đối với bonsai trồng chậu.
- Tỉa rễ dài, rễ già và rễ xoắn rối, giữ lại rễ tơ khỏe mạnh.
- Sau khi tỉa rễ, cây nên được trồng lại vào chậu mới hoặc đất mới để phục hồi.
5. Lưu ý quan trọng khi cắt tỉa bonsai
- Không cắt tỉa quá 1/3 tán cây cùng lúc, cây sẽ sốc và chậm phục hồi.
- Sau khi cắt, nên đặt cây vào chỗ mát, tránh nắng gắt trong 3–5 ngày.
- Sử dụng keo liền sẹo hoặc vôi bôi vết cắt lớn để chống nấm, sâu bệnh.
- Quan sát phản ứng của cây sau tỉa để điều chỉnh lần cắt tiếp theo.
6. Cắt tỉa bonsai – Nghệ thuật cần thời gian và cảm nhận
Mỗi nhát cắt là một quyết định, mỗi cành giữ lại hay bỏ đi đều mang theo ý đồ nghệ thuật và kỹ năng của người chơi. Vì vậy, đừng vội vàng. Hãy dành thời gian quan sát, cảm nhận và thử nghiệm, bạn sẽ dần hình thành "con mắt bonsai" riêng của mình.
Ghé Thiên Linh Kỳ Viên – Nơi hướng dẫn bạn chăm bonsai tận tâm
Nếu bạn cần học kỹ thuật cắt tỉa bonsai trực tiếp, tham quan cây mẫu hoặc muốn được nghệ nhân chỉ dẫn riêng, hãy đến Thiên Linh Kỳ Viên – không gian bonsai nghệ thuật mang đậm phong cách Nhật – Việt độc đáo.
📍 Địa chỉ: 888 Đường Cổ Linh, Quận Long Biên, Hà Nội
📞 Hotline/Zalo: 0916 989 868
📧 Email: thienlinhkyvien@gmail.com
🌐 Website: www.thienlinhkyvien.com
📘 Fanpage: facebook.com/canhquannhatban
📺 YouTube: youtube.com/@thienlinhkyvien
0 Nhận xét